Một số quy tắc cơ bản để nâng cao kĩ năng viết tiếng anh ngành Dược

Quy tắc khi có ba mục trở lên

Quy tắc 2 Chú ý dấu câu và từ liên kết trong mệnh đề không giới hạn và mệnh đề giới hạn

Khi viết tiếng Anh, một trong những điều cần lưu ý là bạn nên phân biệt rõ giữa mệnh đề không giới hạn (Non-restrictive clauses) và mệnh đề giới hạn (Restrictive clauses). Sự khác biệt này ảnh hưởng đến cách bạn sử dụng dấu câu và từ liên kết, từ đó giúp câu văn của bạn trở nên mạch lạc, rõ ràng và chính xác hơn

Mệnh đề không giới hạn

Mệnh đề không giới hạn là những mệnh đề bổ sung thông tin cho câu mà không làm thay đổi nghĩa chính. Những mệnh đề này luôn phải ngăn cách bằng dấu phẩy. Thêm vào đó, khi sử dụng đại từ quan hệ trong mệnh đề không giới hạn, bạn không thể dùng "that".

Ví dụ:

• "Paracetamol, which is commonly used to reduce fever, should not be taken with alcohol."

(Paracetamol, mà thường được sử dụng để giảm sốt, không nên được sử dụng cùng với rượu.)

Ở đây, mệnh đề "which is commonly used to reduce fever" chỉ bổ sung thông tin về Paracetamol, nhưng không cần thiết để hiểu câu. Nếu bỏ mệnh đề này đi, câu vẫn hoàn chỉnh.

• The Pharmaceutical Law 2024, when some new regulations will be announced, will cause a lot of excitement among Regulatory Affairs members

(Luật Dược 2024, khi một số quy định mới được công bố, sẽ gây ra rất nhiều sự phấn khích cho các nhân viên đăng ký thuốc)

Ở đây "When some new regulations will be announced" là một mệnh đề bổ sung thông tin về Pharmaceutical Law 2024. Mệnh đề này cung cấp thêm chi tiết về thời điểm khi luật được áp dụng, nhưng không phải là thông tin thiết yếu mà câu muốn nói tới. Bạn vẫn hiểu được câu mà không cần mệnh đề này.

Mệnh đề giới hạn

Mệnh đề giới hạn xác định thông tin cần thiết trong câu. Vì vậy, mệnh đề này không có dấu phẩy ngăn cách và bạn có thể dùng "that" để làm đại từ quan hệ.

Ví dụ:

• "Talk to your doctor if you experience side effects that/which are not listed in this leaflet."

(Hãy gặp bác sĩ nếu bạn gặp phải tác dụng phụ mà không được liệt kê trong tờ hướng dẫn này.)

• "The doctor will prescribe the medication that/which is most effective for your condition."

(Bác sĩ sẽ kê đơn thuốc mà hiệu quả nhất với tình trạng của bạn.)

Lưu ý

Có những câu rất giống nhau nhưng thay đổi sắc thái, ý nghĩa do cách sử dụng dấu câu và đại từ quan hệ. Cùng xem các ví dụ dưới đây:

Ví dụ 1:

• "The team, which has been responsible for overseeing the pilot batch production, is now preparing to scale up to the manufacturing batch."

(Đội, vốn chịu trách nhiệm giám sát quá trình sản xuất lô Pilot, hiện đang chuẩn bị để nâng cấp lên lô sản xuất)

⇒ Câu này chỉ ra rằng bạn đang nói về một nhóm đã được xác định trước đó trong ngữ cảnh, và mệnh đề "which has been responsible..." chỉ bổ sung thêm thông tin về công việc của nhóm. Mệnh đề không giới hạn này không làm thay đổi nghĩa chính, và bạn không cần nó để hiểu nhóm nào đang làm việc.

Ví dụ 2:

• "The team that has been responsible for overseeing the pilot batch production is now preparing to scale up to the manufacturing batch."

(Đội mà chịu trách nhiệm giám sát quá trình sản xuất lô Pilot, hiện đang chuẩn bị để nâng cấp lên lô sản xuất)

⇒ Ở câu này, "that has been responsible..." làm xác định nhóm đang làm công việc cụ thể. Đây là thông tin thiết yếu để xác định đúng nhóm mà bạn đang nói đến, nếu có nhiều nhóm khác nhau. Mệnh đề giới hạn này rất quan trọng và cần thiết để câu trở nên rõ ràng.

Quy tắc 3 Quy tắc dấu câu và liên kết mệnh đề độc lập trong câu

3.1 Dấu phẩy trước liên từ

Khi bạn có hai câu hoàn chỉnh (mệnh đề độc lập) được nối với nhau bằng các liên từ như and, but, or, so, hoặc yet, hãy dùng dấu phẩy trước liên từ đó.

Ví dụ:

• "The drug should be stored below 30°C, or it may lose its potency over time."

(Thuốc nên được bảo quản dưới 30°C, nếu không nó có thể mất đi hiệu quả theo thời gian.)

Dù bạn bỏ dấu phẩy ở giữa câu, câu vẫn đúng về mặt ngữ pháp. Tuy nhiên, dấu phẩy sẽ giúp câu dễ đọc hơn và làm người đọc dễ dàng nắm bắt ý nghĩa của cả hai vế trong câu.

3.2 Dấu chấm phẩy với trạng từ

Trong văn viết chính thức, khi hai câu hoàn chỉnh (mệnh đề độc lập) được nối với nhau bằng một trạng từ mà đứng trước mệnh đề thứ hai, bạn cần dùng dấu chấm phẩy (; ), không dùng dấu phẩy (,).

Ví dụ:

• "The medication was not effective; therefore, the doctor prescribed a new one."
  (Thuốc không hiệu quả; vì vậy, bác sĩ đã kê đơn thuốc mới.)

Không nên viết:

• "The medication was not effective, therefore the doctor prescribed a new one."
  (Thuốc không hiệu quả, vì vậy bác sĩ đã kê đơn thuốc mới.)

Một số cách viết khác:

1. Dùng dấu chấm (.) ngăn cách:

"The medication was not effective. Therefore, the doctor prescribed a new one."

2. Dùng "so" (với nghĩa liên từ) thay cho "therefore":

"The medication was not effective, so the doctor prescribed a new one."

Lưu ý:

• "So" thường được sử dụng trong văn nói, email hoặc các văn bản không chính thức, dễ hiểu. Còn "therefore" mang tính trang trọng, lý luận hơn và thường được dùng khi bạn muốn nhấn mạnh mối quan hệ nguyên nhân - kết quả trong câu.
• Nếu không sử dụng trạng từ “therefore”, muốn câu mang tính chính thức hơn, có thể thay thế bằng câu sau:

"Since the medication was not effective, the doctor prescribed a new one."

3.3 Dấu chấm phẩy giữa các mệnh đề độc lập

Khi hai hoặc nhiều mệnh đề độc lập (câu hoàn chỉnh) không được nối bằng liên từ (như and, but, hoặc so), bạn nên dùng dấu chấm phẩy (; ) để nối chúng lại.

Ví dụ đúng:

• "The pharmacokinetics of abacavir have been studied in patients with mild hepatic impairment; the median (range) AUC value was 24.1 ug.h/ml."
  (Dược động học của abacavir đã được nghiên cứu trên bệnh nhân bị suy gan nhẹ; giá trị AUC trung bình (khoảng) là 24.1 ug.h/ml.)

Phân tích:
 Cả hai mệnh đề này đều liên quan chặt chẽ đến nhau: phần đầu tiên giới thiệu nghiên cứu và phần thứ hai cung cấp kết quả nghiên cứu cụ thể. Mặc dù có thể dùng dấu chấm (.) để phân cách hai mệnh đề, nhưng trong văn bản khoa học hoặc kỹ thuật, dấu chấm phẩy (; ) thường được ưa chuộng hơn vì nó giúp thể hiện sự liên kết và chuyên nghiệp hơn.

3.4 Ngoại lệ

Nếu hai mệnh đề độc lập rất ngắn và có cấu trúc tương tự nhau, bạn có thể sử dụng dấu phẩy (",") thay vì dấu chấm phẩy (; ) để ngăn cách chúng.

Ví dụ:

• "The drug was tested, the results were positive."
  (Thuốc đã được kiểm tra, kết quả là tích cực.)
• "The study ended, the report was published."
  (Nghiên cứu kết thúc, báo cáo đã được công bố.)

Các câu này thường được sử dụng trong báo cáo ngắn gọn, ghi chú, hoặc slide thuyết trình. Cách viết này giúp câu trở nên súc tích, dễ hiểu mà không cần quá trang trọng.

Quy tắc 4: Cụm Phân Từ và Chủ Ngữ Câu

Cụm phân từ (participial phrases) là một nhóm từ bắt đầu bằng một phân từ (có thể là hiện tại phân từ hoặc quá khứ phân từ). Khi sử dụng cụm phân từ trong câu, bạn cần chắc chắn rằng nó tham chiếu đúng đến chủ ngữ của câu để tránh nhầm lẫn về ai hoặc cái gì đang thực hiện hành động. Cụm phân từ sẽ giúp câu văn mượt mà, nhưng nếu không sử dụng đúng, nó có thể làm câu trở nên khó hiểu.

Ví dụ 1:

• Sai: "Studying the effects of the drug, the results seemed promising."
• Đúng: "Studying the effects of the drug, the scientists found the results promising."

Giải thích:
 Câu sai đã khiến bạn hiểu nhầm rằng "Studying the effects of the drug" là hành động của "the results" (kết quả). Tuy nhiên, "the scientists" mới là người thực hiện hành động "studying", vì vậy, chủ ngữ chính trong câu phải là "the scientists".

Ví dụ 2:

Sai:

“Having completed the final inspection, the shipments were prepared for dispatch.”

Giải thích:
 Trong câu này, cụm phân từ "Having completed the final inspection" không rõ ràng về chủ ngữ thực hiện hành động. Thực tế, chủ ngữ ngầm của "having completed" phải là "the production team" (nhóm sản xuất), chứ không phải "the shipments". Do đó, câu này chưa hợp lý.

Câu đúng:

• "Having completed the final inspection, the production team prepared the shipments for dispatch."

Giải thích:

• "Having completed the final inspection" là mệnh đề phân từ.
• "The production team" là chủ ngữ của mệnh đề chính.
• Chủ ngữ ngầm của "having completed" chính là "the production team".

Lưu ý:

Nếu muốn giữ chủ ngữ là "the shipments", bạn có thể viết lại câu như sau:

"After the final inspection was completed, the shipments were prepared for dispatch."

Quy tắc 5: Sử dụng Câu Chủ Động

Khi viết thư hay văn bản, bạn nên sử dụng câu chủ động để làm cho câu văn rõ ràng, thu hút và ngắn gọn hơn. Bài viết này sẽ chia sẻ khái niệm về câu chủ động và cách sử dụng nó trong văn thư, đồng thời giải thích về câu bị động và khi nào nên sử dụng nó.

5.1 Khái niệm câu chủ động, câu bị động

• Câu chủ động (Active voice) là câu mà chủ ngữ thực hiện hành động được mô tả bởi động từ.
• Câu bị động (Passive voice) là câu mà chủ ngữ của câu là người hoặc vật nhận hành động từ động từ, và thường không rõ ai là người thực hiện hành động đó.

Ví dụ:

• Câu chủ động: "The manufacturer sent drug samples to the distributor." (Nhà sản xuất đã gửi mẫu thuốc cho nhà phân phối.)
• Câu bị động: "The drug samples were sent to the distributor by the manufacturer." (Mẫu thuốc đã được nhà sản xuất gửi cho nhà phân phối.)

5.2 Khi nào nên sử dụng câu chủ động?

Bạn nên ưu tiên sử dụng câu chủ động để viết văn bản mạnh mẽ và rõ ràng, đặc biệt khi bạn muốn nhấn mạnh người thực hiện hành động.

Ví dụ trong email xin việc:

Sử dụng câu chủ động giúp làm nổi bật khả năng và thành tích của bạn, ví dụ: 'I increased the annual sales by 20% at my previous company by introducing a new strategic marketing plan.' (Tôi đã tăng doanh số hàng năm của công ty cũ lên 20% bằng cách giới thiệu một kế hoạch tiếp thị chiến lược mới.)"

5.3 Ngoại lệ cho câu bị động

• Đôi khi, câu bị động cũng có ích, đặc biệt nếu bạn muốn nhấn mạnh đến hành động hoặc người nhận hành động hơn là người thực hiện.

Ví dụ:

Passive Voice: "The urgent shipment of vaccines was delivered on time." (Lô vắc xin khẩn cấp đã được giao đúng hạn)

Sử dụng câu bị động trong trường hợp này giúp nhấn mạnh tới kết quả của hành động – việc giao vắc xin đúng hạn – hơn là đội ngũ thực hiện. Điều này thích hợp khi thông tin quan trọng nhất cần truyền đạt là việc vắc xin đã được giao, đặc biệt trong bối cảnh thông tin đến những bên quan tâm đến tiến độ giao hàng chứ không phải là ai đã giao.

• Sử dụng câu bị động khi người thực hiện hành động không rõ, không liên quan, hoặc kém quan trọng hơn hành động.

Ví dụ:

Passive Voice: "The marketing team was assigned to develop a new campaign by the team leader."Đội Marketing đã được trưởng nhóm giao phát triển một chiến dịch mới."

Trong ví dụ này, việc sử dụng câu bị động là phù hợp để nhấn mạnh rằng nhiệm vụ phát triển chiến dịch mới đã được giao cho toàn bộ đội Marketing, chứ không chỉ đích danh một cá nhân nào.

5.4 Tránh sử dụng câu bị động chồng chéo

• Không nên viết: "The export of the drugs was not allowed to be conducted without a license." (Việc xuất khẩu thuốc không được phép thực hiện mà không có giấy phép.)
• Nên viết: "It was forbidden to export the drugs without a license." (Việc xuất khẩu thuốc mà không có giấy phép đã bị cấm.)

5.5 Tránh sử dụng câu bị động khi động từ không thêm thông tin

• Không nên viết: "An inspection of the factory for GMP compliance was performed last month." (Việc kiểm tra nhà máy để đảm bảo tuân thủ GMP đã được tiến hành vào tháng trước.)

Trong ví dụ này, cụm "An inspection of the factory for GMP compliance" làm chủ ngữ và "was performed" chỉ hoàn thành câu mà không mang lại thêm ý nghĩa cho câu văn.

• Nên viết:

"The factory was inspected for GMP compliance last month." (Nhà máy đã được kiểm tra về tuân thủ GMP vào tháng trước.)

Tổng kết

Tuân thủ các quy tắc trên sẽ giúp bài viết của bạn trở nên súc tích, rõ ràng và mạch lạc hơn. Nếu bạn quan tâm đến các quy tắc viết trong tiếng Anh, hãy tham khảo cuốn The Elements of Style của E. B. White và William Strunk Jr., một tác phẩm kinh điển hướng dẫn những nguyên tắc cơ bản trong viết lách.